چگونه جای زخم عمل زیبایی را کاهش دهیم؟
راهنمای علمی و کاربردی از کلینیک دکتر الهه فروتن – تهران، سعادت‌آباد
جای زخم یا همان «اسکار» یکی از دغدغه‌های رایج بعد از جراحی‌های زیبایی است. هرچند امروزه با پیشرفت تکنیک‌های جراحی و ترمیم پوست، احتمال باقی‌ماندن جای بخیه بسیار کمتر شده، اما مراقبت صحیح بعد از عمل نقش کلیدی در نتیجه‌ی نهایی دارد.
در این مقاله، به زبان ساده اما علمی توضیح می‌دهیم چرا جای زخم ایجاد میشود، چه عواملی بر شدت آن تأثیر دارند و مهم‌تر از همه، چه روش‌هایی برای کاهش جای زخم عمل زیبایی مؤثر و علمی هستند.
چرا بعد از جراحی زیبایی جای زخم ایجاد میشود؟
ترمیم زخم یک فرآیند طبیعی بدن است. وقتی پوست برش می‌خورد (چه در اثر جراحی، چه آسیب)، بدن برای ترمیم بافت، رشته‌های کلاژن جدید تولید می‌کند.
اگر این فرآیند بیش از حد فعال یا نامنظم شود، بافت اضافه‌ای به نام اسکار (Scar) تشکیل میشود.
عوامل مؤثر در ایجاد یا شدت جای زخم:
-
ژنتیک: برخی افراد استعداد بیشتری برای ایجاد اسکارهای برجسته یا کلوئیدی دارند.
-
سن: پوست جوان‌تر معمولاً سریع‌تر ترمیم میشود اما ممکن است اسکار پررنگ‌تری داشته باشد.
-
محل جراحی: نواحی پرتحرک مثل سینه، شانه و بازو بیشتر مستعد اسکار هستند.
-
نوع بخیه و تکنیک جراح: بخیه‌های دقیق و ظریف احتمال اسکار را کاهش می‌دهند.
-
مراقبت بعد از عمل: تماس مستقیم با آفتاب، سیگار، یا عفونت زخم، روند ترمیم را مختل می‌کند.
انواع اسکارهای جراحی و روش درمان
| نوع اسکار | ویژگی ظاهری | درمان پیشنهادی |
|---|---|---|
| اسکار نازک طبیعی | نوار باریک، هم‌رنگ پوست | پماد سیلیکونی، ضدآفتاب، ماساژ ملایم |
| هیپرتروفیک | برجسته و قرمز | تزریق کورتون، لیزر CO2، شیت سیلیکون |
| کلوئید | رشد بافت فراتر از برش | تزریق دارو، لیزر ترکیبی، جراحی مجدد در موارد خاص |
| آتروفیک (فرورفته) | فرورفتگی یا گودی پوست | میکرونیدلینگ، تزریق چربی یا فیلر، PRP |
مراقبتهای خانگی برای کاهش جای زخم
مراقبت صحیح در روزها و هفته‌های ابتدایی بعد از عمل، تأثیر بسیار زیادی در ظاهر نهایی جای زخم دارد.
نکات کلیدی عبارت‌اند از:
- تمیز نگه داشتن محل بخیه و خودداری از دست‌کاری زخم
- استفاده از ورق یا ژل سیلیکونی پس از ترمیم سطحی
- پرهیز از آفتاب مستقیم و استفاده روزانه از ضدآفتاب SPF ۵۰+
- مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین، ویتامین C و روی
- نوشیدن آب کافی و پرهیز از سیگار
روش‌های کلینیکی ترمیم جای زخم
اگر با وجود مراقبتهای خانگی، اسکار برجسته یا تغییر رنگ ایجاد شد، میتوان از روش‌های پزشکی پیشرفته برای ترمیم آن استفاده کرد:
- لیزر CO2 فرکشنال: کاهش ضخامت بافت اسکار و بهبود رنگ پوست.
- میکرونیدلینگ: تحریک ساخت کلاژن برای بازسازی طبیعی بافت.
- مزوتراپی ترمیمی: تزریق مواد مغذی و پپتیدها برای ترمیم سلولی.
- تزریق PRP: استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت برای ترمیم عمقی.
- تزریق کورتون: درمان اسکارهای برجسته یا کلوئیدی فعال.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر یکی از موارد زیر را تجربه کردید، مراجعه به پزشک ضروری است:
-
برجسته شدن غیرعادی زخم یا تغییر رنگ به قرمز تیره
-
خارش، سفتی یا درد در محل بخیه
-
عدم بهبود پس از چند ماه
-
ایجاد گوشت اضافه یا کلوئید
در این شرایط، درمان تخصصی زودهنگام باعث جلوگیری از ماندگاری اسکار میشود.
تفاوت ترمیم زخم در نواحی مختلف بدن
-
پوست در همه‌ی نواحی بدن رفتار یکسانی ندارد. مثلاً:
-
در صورت، ترمیم سریع‌تر ولی حساس‌تر است.
-
در سینه و بازو، حرکت عضلات باعث کشش زخم و افزایش اسکار میشود.
-
در شکم (ابدومینوپلاستی)، برش‌ها معمولاً در خطوط طبیعی بدن پنهان می‌شوند.
-
در پلک‌ها (بلفاروپلاستی)، به‌دلیل پوست نازک، معمولاً اسکار بسیار نامحسوس است.
-
نقش تغذیه و سبک زندگی در ترمیم زخم بعد از عمل
رعایت تغذیه مناسب، خواب کافی و پرهیز از دخانیات باعث میشود ترمیم پوست باکیفیت‌تر انجام شود و جای بخیه کمتر نمایان بماند.
جدیدترین روش‌های ترکیبی ترمیم جای زخم
در کلینیک‌های مدرن، برای نتیجه بهتر معمولاً از درمانهای ترکیبی استفاده میشود:
-
لیزر CO2 + PRP → برای ترمیم هم‌زمان بافت و رنگ پوست
-
میکرونیدلینگ + مزوتراپی ترمیمی → برای بهبود اسکارهای قدیمی و گود
-
ورق سیلیکون + پماد ترمیمی پپتیدی → پیشگیری از برجستگی بخیه
درمان جای بخیه در کلینیک دکتر الهه فروتن
در کلینیک تخصصی دکتر فروتن، درمان جای زخم بر اساس نوع پوست و نوع جراحی انجام میشود.
با بهره‌گیری از لیزرهای پیشرفته CO2 و دستگاه‌های میکرونیدلینگ پزشکی، میتوان حتی اسکارهای قدیمی را نیز تا حد زیادی کاهش داد.
همچنین، با دقت بالای جراح در ایجاد برش‌ها در خطوط طبیعی بدن، احتمال ماندگاری زخم از ابتدا بسیار پایین است.
✨ اگر بعد از جراحی زیبایی با جای زخم مواجه شده‌اید، می‌توانید برای مشاوره تخصصی و بررسی نوع اسکار، به کلینیک دکتر فروتن در سعادت‌آباد مراجعه کنید.
رزرو نوبت
تلفن: ۰۲۱۲۲۰۶۰۲۱۱
سؤالات متداول
بهترین زمان برای شروع درمان جای زخم چیست؟
پس از بسته‌شدن کامل بخیه‌ها (۳ تا ۴ هفته بعد از عمل)، میتوان درمانهای سبک را آغاز کرد. لیزر و میکرونیدلینگ معمولاً از ماه دوم توصیه می‌شوند.
آیا کرمهای ترمیمکننده جای بخیه را کاملاً از بین می‌برند؟
خیر، اما میتوانند ظاهر اسکار را بهبود دهند. برای نتایج ماندگارتر معمولاً درمانهای ترکیبی توصیه میشود.
نور آفتاب چه اثری روی جای زخم دارد؟
اشعه UV میتواند باعث تیرگی دائمی اسکار شود؛ بنابراین استفاده از ضدآفتاب ضروری است.
اگر اسکار برجسته شد چه باید کرد؟
در این موارد مراجعه به پزشک و تزریق دارویی یا لیزر درمانی زودهنگام از ماندگاری جلوگیری می‌کند.
جای زخم بعد از عمل زیبایی، پدیده‌ای طبیعی است اما با مراقبت صحیح و درمان علمی میتوان ظاهر آن را تا حد زیادی کاهش داد.
درمانهای مدرن مانند لیزر CO2، میکرونیدلینگ و تزریق PRP در کنار تغذیه سالم و مراقبتهای خانگی، بهترین نتایج را به همراه دارند.
اگر می‌خواهید جای بخیه‌های جراحی‌تان نامحسوس شود، مشاوره با پزشک متخصص پوست و زیبایی اولین گام مؤثر است.